عیوب رایج در صنعت سرامیک و راهکارهای علمی برای رفع آن‌ها
عیوب سرامیک‌ها یکی از چالش‌های رایج و تأثیرگذار در کیفیت محصولات نهایی در صنایع کاشی، سرامیک و چینی به شمار می‌روند. این عیوب می‌توانند در مراحل مختلف تولید شامل شکل‌دهی، خشک کردن، پخت و لعاب‌زنی رخ دهند و منجر به کاهش خواص مکانیکی، افت زیبایی ظاهری و حتی برگشت خوردن محصولات از بازار مصرف گردند. از جمله عیوب متداول می‌توان به پین هول (حفره‌های ریز سطحی ناشی از فرار گاز در حین پخت)، ترک‌خوردگی (ایجاد شکاف‌های سطحی یا عمقی، ناشی از تنش‌های حرارتی یا عدم یکنواختی در ترکیب)، دوپوستی (وجود دو لایه جداشونده، ناشی از تمایز در انقباض یا مشکلات در لعاب یا بدنه)، عیوب لعاب مانند رنگ‌پریدگی، عیوب چسبندگی و پوسته‌پوسته شدن اشاره کرد. همچنین معایبی چون تغییر رنگ، ترک لعاب، انفجار سطحی، حباب‌های زیرسطحی، گودرفتگی و لکه‌های سیاه در محصولات چینی و کاشی وجود دارد که هر کدام ریشه در عوامل فرمولاسیونی، مواد اولیه، درصد رطوبت، طراحی فرآیند یا حتی شرایط محیطی دارند.
معرفی و اهمیت شناخت عیوب سرامیک
در صنعت کاشی، سرامیک و چینی، شناخت و کنترل عیوب ظاهری اهمیت زیادی در بهبود کیفیت نهایی محصول و کاهش ضایعات دارد. آشنایی با علل بروز هر عیب و روش‌های کنترل آن، مسیر تولید محصولات بدون نقص و رقابتی را هموار می‌کند.
برخی از عیوب رایج سرامیک ها
۱. پین‌هول-Pinholes
پین‌هول‌ها سوراخ‌های ریز سوزنی در سطح لعاب هستند که اغلب تا سطح بدنه نفوذ کرده و ظاهر محصول را مخدوش می‌کنند. علت عمده پیدایش آن موتد آلی باقی‌مانده در بدنه یا لعاب می‌باشد که به هنگام پخت به طور کامل تبخیر نمی‌شود و گازهای باقی‌مانده به صورت حباب در لعاب محبوس می‌شوند. مهمترین دلایل عبارتند از:
- دمای نامناسب یا خشک کردن ناقص قبل از لعاب‌زنی،
- میزان زیاد مواد آلی یا جوهرهای گرافیکی،
- ناسازگاری شیمیایی بین انگوب و لعاب،
- چرخه پخت ناکافی یا تنظیم نشده.
۲. ترک- Crack
ترک‌ها به صورت خطوط شکسته‌شده یا مویی در بدنه یا سطح گِل خام یا لعاب سرامیک دیده می‌شوند. این عیب می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- انقباض نامناسب در فرآیند خشک‌کردن یا پخت،
- اختلاف زیاد در ضریب انبساط حرارتی بین بدنه و لعاب،
- فشار نامناسب پرس یا خرابی در قالب‌گیری،
- وارد آمدن ضربه یا بار بیش از حد روی بدنه
- استحکام خام پایین بدنه
- فرمولاسیون نامناسب
۳. دوپوسته شدن-Double Layer/Peeling
در این عیب لایه‌ی لعاب یا پوشش رویی از بدنه جدا شده و دو سطح مجزا در محصول دیده می‌شود. علل عمده عبارتند از:
- چسبندگی ضعیف بین لعاب و بدنه،
- آلودگی سطح بدنه پیش از لعاب‌زنی،
- تفاوت زیاد در میزان انقباض لعاب و بدنه در مراحل پخت و سرد شدن،
- ضخامت زیاد لعاب یا خشک‌شدن سریع آن پیش از ورود به کوره
۴. عیوب لعاب-Glaze Defects
شامل گروهی از عیوب سطحی مانند پین‌هول، حفره (پیتینگ)، ترک لعاب (کرازینگ)، تاول (بلستر) و خزیدن لعاب (کرویلینگ) می‌باشد که هر یک به دلایل مخصوص خود رخ می‌دهند:
- ساختار نامناسب شیمیایی لعاب،
- دمای پخت نامناسب یا کنترل حرارت ناقص،
- وجود آلاینده‌های سطحی روی بدنه،
- ضخامت زیاد یا کم لعاب.
گروه مهندسی سرام یار با بهره‌مندی از تیم مجرب شامل مهندسین سرامیک، کارشناسان، کارشناسان ارشد و دکتری تخصصی سرامیک با تجربیات صنعتی، آمادگی مشاوره تخصصی و رفع مشکلات این صنایع را اعلام می‌دارد. این مجموعه قادر است با آنالیز دقیق عیوب ظاهری و شناسایی ریشه‌های آن‌ها، از طریق اصلاح ترکیب مواد اولیه، فرمولاسیون بدنه و لعاب و همچنین بهینه‌سازی فرآیندهای تولیدی، راهکارهای اجرایی مطلوب و کم‌هزینه را ارائه نماید. خدمات گروه مهندسی سرام یار علاوه بر کاشی و سرامیک، تمامی انواع محصولات چینی از جمله چینی بهداشتی، چینی مظروف را نیز پوشش می‌دهد. این گروه با بررسی نمونه‌ها و شرایط خط تولید، همکاری نزدیک با واحدهای کنترل کیفیت و تولید و بهره‌گیری از دانش روز، راه‌حلی علمی و عملی برای بهبود کیفیت محصولات و کاهش ضایعات ارائه می‌دهد. از این‌رو، تمامی واحدهای تولیدی فعال در این حوزه‌ها می‌توانند برای رفع سریع و اصولی مشکلات کیفی خود با اطمینان خاطر به گروه مهندسی سرام یار مراجعه نمایند.